31 Mart 2023
Hâkimin Reddi ve Çekinmesi
Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi
Ceza muhakemesi ilkelerinden birini de bağımsız ve tarafsız hâkim ilkesi oluşturur. Bağımsızlık, bir hâkimin karar verirken talimat veya emir almadan hiçbir baskı ve emir altında kalmadan karar vermesi anlamına gelir. Anayasamızın 9. Maddesinde ‘’Yargı yetkisi Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır’’ ifadesi yer alır. Tarafsızlık ise iddia ve savunma makamları bakımından objektif tavır sergilemek, birine ya da diğerine yakınlık göstermemek demektir. Hâkim bağımsız olmalıdır ki hükmü, yasalara uygun olarak vicdani kanaatine göre karar verebilsin. Bu ilke Anayasada (m.138 vd.), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde (m.6) ve kanunlar tarafından korunmaktadır.
AİHM, tarafsızlık kavramını objektif ve sübjektif olmak üzere iki ayrı açıdan ele almaktadır. Sübjektif tarafsızlık, ceza muhakemesine katılan kişilerden olan hâkimin şahsi tarafsızlığını ifade eder ve aksi sabit olununcaya kadar var kabul edilir. Objektif tarafsızlık ise kurum olarak mahkemenin bireyde bıraktığı izlenim yani hak arayanlara karşı güven oluşturup tarafsız bir görünüm teşekkül etmesidir.
