8 Temmuz 2021
İnternet Haber Sitelerindeki İçerik Sağlayıcının Tespitinde Güncel Sorunlar
Giriş
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) , Türk Hukuk mevzuatında internet içeriklerini düzenlemeye yönelik yapılan tek düzenlemedir. Bu nedenle de internette bulunan tüm içerikler için uygulama alanı bulacaktır. Kanun, internet içeriklerinden sorumlu olan süjelerin tespitinde tek kaynak olduğundan yorumlanması bakımından da önem taşımaktadır. Kanunda, içerik sağlayıcı internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. Kanuna göre internette kullanıma sunulan içeriklerin sağlayıcıları, kullanıma sundukları tüm içeriklerden sorumlu olacaktır. Ancak internet içeriğinden sorumlu olacak içerik sağlayıcının tespiti uygulamada her zaman mümkün olmamaktadır. Özellikle de son dönemde süreli yayınlardan daha çok ilgi gören internet haber sitelerindeki içeriklerden sorumlu olan süjenin tespiti yargı içtihatları ile birlikte her geçen gün daha da karmaşık bir hale gelmektedir. Bu çalışmamızda, özellikle internet haber sitelerindeki içerik sağlayıcıların tespitinde ne gibi hukuki problemlerle karşılaşıldığı hususunda sizleri bilgilendirmeye çalışacağız.
İnternet Haberciliğinde İçeriği Hazırlayan Kişinin Belirtilmemiş Olması Halinde İçerik Sağlayıcının Tespit Edilebilmesi Oldukça Güç Bir Hal Almaktadır.
İnternet haber sitelerinde, haberi yazan kişinin belirli olması halinde içerik sağlayıcının tespiti daha kolay bir şekilde yapılabilecektir. İçeriği hazırlayan kişinin, içerik sağlayıcı olduğunda şüphe bulunmamaktadır. Ancak bu durumda, yalnızca yazarın içerik sağlayıcı olduğu söylenemeyecek, internet haber sitesinin de sorumluluğu doğabilecektir. İçerik sağlayıcı kural olarak başkasına ait içerikten sorumlu değildir, Kanun’un 4/2 maddesinde ise bu durumun bir istisnasına yer verilmiştir. İlgili maddeye göre içerik sağlayıcı bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu olmasa da sunuş biçiminden bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise sorumlu olacaktır. Bu durumda yazar dışında kullanıcının içeriğine ulaşmasını amaçlayan tüm süjelerin sorumlu olması durumunu ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle yazarı belirli olan yazılar için tüm bu hususlar bakımından da ayrıca bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Yazarı belli olmayan yazıların birçoğunda ise içerik sağlayıcıyı tespit etmek oldukça karmaşıktır. İnternet haber sitelerinin künye veya iletişim bilgilerinde imtiyaz sahibi, genel yayın yönetmeni vb kavramlara yer verilmekte ancak bu kimselerin tam anlamıyla görev tanımlarına yer vermemektedir. Bu durum da bu kişilerin kanundaki tanıma uygun bir içerik sağlayıcı olup olmadığının tespiti bakımından güçlükler çıkarmaktadır.
Yargıtay İçtihatlarında İçerik Sağlayıcı Kavramı
Yargıtay da özellikle internet haber sitelerindeki sorumluların tespiti bakımından son dönemlerde sık sık içtihat vermektedir. Ancak bu içtihatlarda herhangi bir sorumluya işaret etmemekte ve ilk derece ve istinaf mahkemelerinin sorumluları tespit etmesi gerekliliğini vurgulamaktadır. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2019/318 E. 2019/4575 K. numaralı, 2016/13038 E. 2018/8155 K. numaralı kararlarında dava konusu internet sayfalarının içerik sağlayıcılarının kim ya da kimler olduğunun mahkemece araştırılması gerektiğini ve bu hususun Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan sorulmasını içtihat etmiştir. Kanundaki içerik sağlayıcı kavramının hukuki bir terim olması ve hukuken yorumlanması gerektiği düşüncesinde olduğumdan Yargıtay’ın bu içtihatlarının yerinde olmadığı kanaatindeyim.
Yargıtay kararlarında, içerik sağlayıcının kim olduğu hususunda net bir süjeye işaret edilmese de Yargıtay hangi süjelerin içerik sağlayıcı olarak kabul edilemeyeceğine ilişkin bazı içtihatları mevcuttur. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2016/12634 E. 2018/7778 K. sayılı kararında genel yayın yönetmeninin internet içeriğinden sorumlu olarak kabul edilemeyeceğini, 2015/16185 E. 2017/6337 K. numaralı kararında internet yayın yönetmeni ve internet sorumlu müdürünün internet haber sitesindeki içerikten sorumlu olmayacağını, 2012/944 E. 2013/2132 K. numaralı kararında ise internet sitesi imtiyaz sahibinin içerikten mesul tutulamayacağını belirtmiştir. Yargıtay’ın bu kararları ile çelişkili olan ve genel yayın yönetmeninin, sorumlu müdürün, imtiyaz sahibinin içerik sağlayıcı olup olmadığının Bilgi Teknolojileri Kurumu’ndan sorulmasının gerektiğini ileri sürdüğü kararları da mevcuttur.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2014/7834 E. 2014/11797 K. numaralı kararında ise diğer tüm içtihatlarından farklı bir hususa değinmiştir. İnternet sitesinde Kanun’un 3. maddesine göre internet sitesi içeriğinde içerik sağlayıcının belirtilmesi gerektiğini ve bu maddeye aykırı olarak belirtilmemesi durumunda bu durumun Kanun’un emredici hükmüne aykırılık teşkil edeceğini içtihat etmiştir. Karara göre ortam paylaşanlar ayrıca içerik sağlayanı araştırmakla yükümlü değildir, içerik sağlayıcı salt kullanıma sunmakla kusursuz sorumluluk türüyle sorumlu olacaktır.
Sonuç ve Değerlendirme
İnternet haber sitelerinin her geçen gün çoğalmasıyla birlikte internet içeriklerinden sorumlu olan süjenin, içerik sağlayıcılarının tespiti ciddi bir problem haline gelmektedir. Yargıtay bu hususta vermiş olduğu kararlarda farklı tutumlar sergilemiştir. Şahsi kanaatimce, Yargıtay’ın içerik sağlayıcıların tespiti hususunda Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na müzekkere yazılması gerektiği şeklindeki içtihatları uyuşmazlığın çözümüne elverişli değildir. Sitelerin içerik sağlayıcılarının tespiti amacıyla hukuki değerlendirme yapılması elzemdir. Hukuki değerlendirme de hakim tarafından yapılabilecek bir husus olduğundan bu durumun Bilgi Teknolojileri Kurumu tarafından tespit edilmesi mümkün değildir.
Avukat Güştah Özanadolu
Polat & Polat Avukatlık Ortaklığı
