Konut Dokunulmazlığını İhlal

KONUT DOKUNULMAZLIĞINI İHLAL

 

Konut dokunulmazlığı ihlal suçu Türk Ceza Kanunu’nun 116. Maddesinde düzenlenmiştir. Konut dokunulmazlığı, aynı zamanda Anayasa’da da güvence altına alınan haklardandır. Konut dokunulmazlığı, doğrudan kişinin güvenliği ve özel hayatıyla ilintili olduğundan oldukça önemlidir. Bu sebeple konut kavramından anlaşılması gereken mümkün olduğunca geniş yorumlanmalıdır. Konut, geçici veya kalıcı olarak kişilerin barınma amacıyla kullandıkları her yerdir. Bu tanımdan hareketle konutun mutlaka kapalı bir alan veya bir taşınmaz olması gerekmez. Bir yerin konut sayılması için kişinin mutlaka gece orada uyuyor olması da gerekmez. Fakat kişinin düzenli olarak kaldığı/ uyuduğu yer elbette ki konut sayılır.

 

Konut Dokunulmazlığı Nedir?

 

Konut dokunulmazlığı, konut sahibi yahut konutta yaşayan insanların izni ya da haberi olmaksızın üçüncü kişiler tarafından konuta girilememesi, müdahale edilememesi ve konut içindeki eşyalara el konulamaması şeklinde tanımlanabilir. Türk Ceza Kanunu’nun 116. Maddesine göre konuta ait eklentiler de konut dokunulmazlığının sağladığı korumadan faydalanabilecektir.

Konut dokunulmazlığı ile her ne kadar kişilerin mülkiyet hakkı da koruma altına alınıyor olsa da asıl amaç özel hayatın gizliliğini koruma altına almaktır. Çünkü kişinin konutu kendisine ait huzurlu ve güvenli bir alan kabul edilmekte, gündelik hayatta kişinin o alanda kendini güvenli hissettiği varsayılmaktadır. Bu sebeple konuta dışarıdan gelebilecek müdahaleleri en aza indirmek ve konuttaki insanların güvenliğinin devamını sağlamak için konutun sükunu konut dokunulmazlığı ile güvence altına alınmıştır.

 

Konut Dokunulmazlığını İhlali

 

Konut dokunulmazlığını ihlal suçu iki farklı şekilde işlenebilir. Fail, konut üzerinde hak sahibi olan kişinin rızası olmadan konuta girer yahut konuttan çıkmazsa konut dokunulmazlığını ihlal suçu işlemiş olur. Yukarıda sayılan eylemlerden herhangi biriyle konut dokunulmazlığını ihlal eden fail, mağdurun şikayetiyle altı aydan bir yıla kadar hapis ya da adli hapis cezası ile cezalandırılır. Konuta girme ya da konuttan çıkmama şeklinde gerçekleştirilen konut dokunulmazlığını ihlal suçunun, açık rızaya gerek olmadan girilmesi olağan olan yerler dışında kalan işyerleri ve bu işyerlerinin eklentilerine girmek suretiyle işlenmesi halinde de yine mağdurun şikâyeti üzerine altı aydan bir yıla kadar hapis ya da adli para cezası ile cezalandırılır.

Konut dokunulmazlığını ihlal suçu için önemli olan husus konuta girme veya konuttan çıkmama eylemlerinin hak sahibinin rızası dışında gerçekleşmesidir. Burada hak sahibi kavramından anlaşılması gereken sadece konutun mülkiyetine sahip olan kişi değildir. Yargıtay’ca konut içinde yaşayan herhangi bir kişinin rızasının olması rızaya aykırılık unsurunun ortadan kalkması için yeterlidir. Bu durum Türk Ceza Kanunu’nun 116. Maddesinin 3. Fıkrasında da düzenlenmektedir. Ancak bu fıkra, rızanın geçerli sayılabilmesini ve failin eyleminin suç kapsamı dışına çıkarılabilmesini verilen rızanın meşru bir amaca dayanması koşuluna bağlamıştır.

116.  Maddenin son fıkrası, konut dokunulmazlığını ihlal suçu için birtakım nitelikli haller öngörmüştür. İlgili fıkraya göre suçu cebir veya tehdit kullanarak, gece vakti işleyen kişi, mağdurun şikayetiyle bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Bunun dışında kanun 119. maddede bazı suçlar için ortak nitelikli haller düzenlemiştir. Bu düzenleme kapsamına giren suçlara konut dokunulmazlığını ihlal suçu da dahildir. Türk Ceza Kanunu’nun 119. Maddesinde yer alan ortak hükümlere göre, konut dokunulmazlığını ihlal suçuna uygun düştüğü ölçüde bu suçun silahla, kişinin kendini tanınmayacak hale sokmasıyla , imzasız mektupla ya da özel işaretlerle, birden fazla kişi birlikte, var olan ya da var olduğu sanılan terör örgütlerinin korkutucu güçlerinden yararlanarak, kamu görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanarak işleyen faile verilecek ceza, basit haline göre bir kat arttırılır. Buna ek olarak, konut dokunulmazlığını ihlal suçu işlenirken kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşan hallerinden herhangi biri gerçekleşirse, -örneğin mağdurun organ veya duyularından biri sürekli olarak zayıflayacak bir hasar görürse, yaşamını tehlikeye sokacak bir durum oluşursa yahut mağdur bitkisel hayata girerse- kasten yaralama suçuyla ilgili hükümler ayrıca uygulanır.

Konut Dokunulmazlığı Hakkı

 

Konut dokunulmazlığı ile korunan hukuksal yarar mülkiyet değil kişinin yaşam güvenliği ve özel hayatıdır. Bu nedenledir ki konut dokunulmazlığını ihlal suçu Türk Ceza Kanunu’nda malvarlığına karşı suçlar bölümünde değil kişi hürriyetine karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Kanunun sistematiğinden de anlaşılacağı üzere konut dokunulmazlığı hakkına sahip olan kişinin yalnızca malik olmaması bu sebeple makuldür. Kanunun sistematiğinden ve başta da yapmış olduğumuz konut tanımından hareketle konut dokunulmazlığı hakkına sahip olanın yalnızca malik değil, bahsi geçen konut çatısı altında yaşayan herkes olduğunu söylemek mümkündür. Yani konut dokunulmazlığını ihlal suçunun mağduru sadece malik değil, konutta yaşayan herkes olabilir.

Evlilik birliği içindeki eşler birbirlerine karşı konut dokunulmazlığını ihlal suçu işleyemezler. Fakat boşanmış ya da haklarında ayrılık kararı verilmiş kimseler için durum aynı değildir. Bu kişiler birbirlerine karşı konut dokunulmazlığını ihlal suçunun faili yahut mağduru olabilirler. Bunun dışında Yargıtay, aynı evde yaşayan sevgililerin de birbirlerine karşı konut dokunulmazlığını ihlal suçu işleyemeyecekleri kanısındadır. Fakat aynı şekilde bir dönem birlikte yaşamış olmaklar beraber ayrılmış olan eski sevgililer yine birbirlerine karşı konut dokunulmazlığını ihlal suçunun faili ya da mağduru konumunda olabilirler. Bunun dışında, aynı evde yaşıyor olmamakla beraber sevgilisinin evine izni olmaksızın giren yahut evden çıkmayan kişinin konut dokunulmazlığını ihlal suçu işlemiş olacağı doktrinde yaygın olarak kabul edilmektedir.

 

Konut Dokunulmazlığını İhlal Şikayetinden Vazgeçme

 

Konut dokunulmazlığını ihlal suçunun basit hali şikâyete bağlı olmakla beraber nitelikli hali re’sen kovuşturulur. Konut dokunulmazlığını ihlal suçunun basit halinde şikâyet süresi altı aydır. Bu süre mağdurun fiili ve faili öğrendiği andan itibaren başlar. Konut dokunulmazlığını ihlal suçunun hem basit hem de nitelikli hali uzlaşma kapsamındadır. Bu sebeple mağdurun şikayetinden vazgeçme hakkı vardır. Mağdurun şikâyeti üzerine konut dokunulmazlığını ihlal suçu için bir ceza davası açılmışsa mağdurun şikayetinden vazgeçmesiyle beraber fail hakkında açılmış olan ceza davası düşer.

Konut Dokunulmazlığını İhlal Suçu Hakkında Yargıtay Kararları

 

Yargıtay 6. Ceza Dairesi 2020/11156 E., 2021/ 13103 K. Künyeli ve 06.07.2021 tarihli kararında sanığın, ayağını koyarak mağdurun kapıyı kapatmasını engellemesi, mağdurun banyo kapısını kilitlemek isterken sanığın banyo kapısına tekme atarak kapıyı kırması, sanığın tehditlerde bulunması şeklindeki eylemlerini ve bir gün önce de komşusunun sanığı evin giriş kapısını zorlarken gördüğünü söylemesini konut dokunulmazlığını ihlal suçu kapsamında değerlendirmiştir.

 

Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/3490 E., 2021/17377 K. künyeli ve 06.07.2021 tarihli kararında sanıkların fikir ve eylem birliği içerisinde mağduru kaçırmaya karar vermeleri, olay mahallinde sanık …’in katılanların evine girmesi, sanık … ve temyiz dışı diğer sanık …’un evin önünde arabada bekleyip gözcülük yapmaları şeklinde gerçekleşen eylemlerini; suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi nitelikli haline uygun görmüş ve cezanın eksik hükmedildiğine içtihat etmiştir.

 

Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2021/88 E., 2021/11672 K. Künyeli ve 01.07.2021 tarihli kararında sanığın maktul ile konuşmak için yanına gidip, aralarındaki tartışmanın kavgaya dönüşmesi ile sanık ve suça sürüklenen çocuğun da sanık yanında kavgaya katılıp maktule saldırmaları; maktulün ise …’a kafa atıp çevrede olayı gören insanlarca olayın yatıştırılması sırasında sanıklar ile suça sürüklenen çocuğa hitaben ”a… k…. kürtleri ” şeklinde hakarette bulunması, suça sürüklenen çocuğun yanlarına gelen …’e bıçak verdiği, sanıklar …, …, suça sürüklenen çocuk ve …’in de dahil olduğu grubun, maktule ait berber dükkanına gitmeleri, birinin dükkandaki maktulle konuşması sırasında dışarıda bekleyen diğer sanıkların taraflar itişerek yere düşünce içeri girerek kavgaya dahil olup maktule saldırmaları, bu esnada sanık … … ve …’ın maktulü çeşitli yerlerinden bıçaklamaları sonucunda maktulün iç organ yaralanması nedeniyle hayatını kaybettiği olayda; sanığın maktul ile berber dükkanının içinde konuşuyor olmasından hareketle hak sahibinin rızası dahilinde sayılabileceğini kabul etmiş ve konut dokunulmazlığını ihlal suçunun kanuni unsurlarının oluşmadığını içtihat etmiştir.